Последнее обновление на 31/03/2024
Электорат любой страны, особенно тяготеющей к западным стандартам, парадоксально напоминает психологию восточной девушки. Те и те любят подарки. Но прошлые реальные подарки ценят меньше, чем призрачные обещания будущих.
Нынешняя турецкая власть подарила своему народу беспрецедентное реальное чудо. Под ее попечительством прошло десятилетие, когда экономика страны выросла в четыре раза! Подобного мир, пожалуй, не видел. Как и не видел столь вкрадчивого, почти незаметного перехода рычагов государственного управления от военного сословия к гражданской элите.
Но вот идут местные выборы и никто уже не вспоминает о заслугах последней. Зато об ее ошибках, промахах, недочетах не говорит, разве что самый ленивый.
Что это? Социальная инфантильность и некомпетентность? Отсутствие социальной памяти и гражданской благодарности? Коварство внутренней оппозиции и внешних недоброжелателей власти?
Вот, смотрим заголовки главных турецких газет. О чем они? Рост инфляции в феврале-марте на 67 процентов. Взлет цены на кумпир (печеный картофель) при действующем министре финансов Мехмете Шимшеке с 80 до 185 лир. Падение рейтинга правящей партии справедливости и развития (ПСР) ниже 35 процентов. Проблемы Центрального банка и чехарда смены его руководства. Вялая реакции руководства страны на ситуацию в Газе…
Все правильно! Но… Неправильно то, что никто не пишет о том, насколько лучше стал жить средний класс почти стомиллионной державы.
Пару десятилетий назад один дряхлый драндулет приходился на четыре-пять семей. А сейчас неплохое авто в каждой. А то и два!
Никто не мечтал в стране еще десять лет назад о собственном истребителе пятого поколения. А он вот-вот появится в бездонном небе Анатолии.
Никто не предполагал, что страна прямо из эпохи кустарной дубленной кожи ворвется в высокотехнологичную атомную энергетику. А из АЭС в Аккую уже стал поступать в сеть первый ток.
Никто не думал, что миллионы турков, осевших в Германии, будут менять столь вожделенное ранее гражданство ЕС на все более ценимое и родное турецкое…
И здесь начинается то, что мы называем «турецкой лавушкой». Ее суть – в констатации простого факта – тот, кто потакает культу потребительства, от этого культа всегда и погибает. Но об этом позже.
С десяток лет назад президент страны вдруг озаботился двумя «фишками». Магистральные автотрассы и парковые лавочки. Многие удивлялись – зачем строить все новые шоссе в небогатой стране с традиционно неплохой дорожной сетью. Ведь еще стоят над пропастями мосты и акведуки эпохи Эллады.
А хитрость заключалась в том, что строительство дорог – лучший способ импортозамещения специальной и квалифицированной рабочей силы. Особенно в эпоху испытаний. Водителя бульдозера или большегруза можно почти мгновенно пересадить на танк или бронетранспортер. Как и геодезиста с теодолитом сделать оператором дрона.
Турки, видимо, подсказали этот фокус своему братскому Азербайджану, что и определило исход последнего Карабахского конфликта.
Короче, турецкая армия далеко не случайно стала почти мгновенно сильнейшей в Европе.
А с лавочками еще хитрее. Как по волшебству, однажды в городских парках появились «говорящие скамейки». Присел, нажал на кнопку и слушай из встроенных динамиков, да еще под ропот моря, философские трактаты знаменитых философов, стихи культовых поэтов, отрывки из известных романов…
А дело все в том, что турецкие управленцы – и гражданские, и военные, да и просто граждане, – всегда были неплохими тактиками, но вот стратегами… Не хватало, сильно не хватало культурной глубины. Но вот если ты днем сидишь за рычагами экскаватора, а томным южным вечером ласкаешь свой слух великой поэзией, тогда-то и возникает сплав рукастой умелости и духовной глубины, сноровки и компетентности. Культура называется.
Президент Эрдоган, выросший на маргинальных окраинах Стамбула, видимо знал и знает цену настоящей культуры. Той, которую можно конвертировать и в мирную растущую экономику, и в выигрышную войну, и нынешнее безвременье, когда «ни мира, ни войны».
Только вот кто бы ни пробовал посидеть уютно на двух стульях сразу, обычно проваливается вниз.
Эрдогану дико, невероятно повезло. Он один из немногих мировых лидеров, а может и единственный, кто умудрялся годами и десятилетиями вальяжно опачивать на двух креслах. Один из авторов данной статьи даже предложил ему сделать своим тотемом знаменитого ванского кота. Того, у которого глаза разного цвета. Поскольку экзотическое существо одним отлично видит на суше, а другим под водой, когда ловит знаменитую ванскую форель.
Турецкий вождь отлично видел все проблемы и Запада, и Востока. Более того, он создал целую Организацию тюркских государств как отдельный мир, который пытается взять лучшее с обоих треков и отсечь худшее. Но так бывает только в теории. На деле, геополитика – злая фурия и всегда требует ювелирной точности. Не зря говорят, что география – это судьба. Часто – злодейка. Культура же – сложная субстанция, где не все органично можно смешать…
Короче говоря, турецкий лидер понимает, что судьба его страны, да и личная тоже, определяется географией. Точнее тонким балансом между Востоком и Западом. И фундаментальной метафизикой – выбором между культурными традициями и актуальной модернизацией. Понимает. Но не всегда, как нам представляется, находит этот баланс. И не всегда делает оптимальный выбор. Может, подводит чувство баланса? Может, не всегда хватает терпения на премудрости метафизики? Попробуем дать легкую подсказку.
Надеемся, что наши советы будут полезны уже в силу этнических особенностей авторов. Турки за эпоху колапсирования империи в известной степени потеряли вкус к стратегическому проектированию. Когда пространство бытия сжимается, выживают персоны с дробным, сиюминутным типом мышления.
Русские же за за годы скоростного укрепления административной вертикали, напротив, утратили инициативную тактическую хватку. Зато, уйдя в пассионарную фазу расширения, сохранили навыки оперирования дальнобойными «облачными» сущностями. И даже военная ситуация пока не изменила эту тенденцию. Здесь Обломов побеждает Штольца.
А узбеки-то смогли подглядеть у первых инициативную ухватистость. И аксакальскую дольнозоркость у вторых.
Вот и попробуем это использовать.
При этом, стоит отметить, что подсказок и без нас хватает. Как говорил мудрец Леон Фейхтвангер, вокруг полно ответов. Знать бы только на какие вопросы. Вот та же география напоминает туркам, что три процента их территории находятся в Европе, а девяносто семь в Азии. Конечно, это не калька для геополитики, но учитывать стоит.
Итак, геополитический баланс этой замечательной страны. Президент Эрдоган, как выходец из простого сословия, как идеолог «глубинного народа» всей своей деятельностью пытался сместить баланс политики в пользу основной территории.
Религия здесь и самоцель, но и инструмент. Обвинения его оппозицией в «омусульманивании» общества не точны. Скорее наоборот – лидер традиционную религию «обобществляет» или «национализирует».
Но многие годы и, даже, десятилетия политическую доктрину страны формировали условные «три процента» территории. И президент, вынужденно заигрывая с этой прозападной частью элиты, видимо, недооценил их потенциал и влияние. Особенно в сфере международных и военно-политических отношений, финансово-банковской и медийной деятельности.
Здесь, здесь надо было начинать в первую очередь! С формирования правоверной, искренне верующей элиты в дипломатических, военных, финансовых и информационных кластерах! Ведь большинство их представителей живут пока в западной логике бизнеса, где сиюминутная прибыль важнее стратегических последствий. Где блеф считается рентабельнее искренности. И где принято считать, что управлять потребителями легче, чем созидателями. Где, наконец, жесткую ложь называют «мягкой силой»…
Во-вторых, в правильно взятом курсе на «турбо-культуру», не хватило и терпения, и масштаба. Показателен пример с теми же «говорящими лавочками». Их через месяцы демонтировали, поменяли на тривиальные деревянные скамейки после первых же царапин и увечий, нанесенных уличными вандалами.
Как тут не вспомнить великого педагога Антона Макаренко. Перевоспитывая в приюте беспризорников, он приказал стелить на обеденных столах белоснежные скатерти с соответствующей сервировкой.
Бездомные сорванцы их сначала издевательски пачкали, рвали, уродовали, ножи и вилки разбрасывали. Но скатерти каждый раз терпеливо меняли на ослепительно белые, приборы чинно раскладывали. И так многократно! Пока не пришло всеобщее понимание, что даже простая еда вкуснее и изысканнее при высокой культуре сервировки.
Эх, не хватило турецким управленцам подобного терпения. А тот пласт культуры, который не освоен властью, всегда будет ресурсом протеста для оппозиции…
И, конечно, в этом контексте исключительно важен фактор не только терпения, то есть «культурной глубины», но и «культурной ширины». Традиционная османская культура, например, не пропитала пока архитектурный дизайн. Строят турки быстро и много, но без национальных изысков, весьма скороспело и космополитично. Не китайцы они. Вот те, с помощью пары элементов дизайна, создают полное ощущение неторопливой автохтонности.
А ведь еще Гегель называл архитектуру «застывшей музыкой» по ее влиянию на сознание человека. Хотя и музыкальная культура Турции пока в основном находится в восьмидесятых годах прошлого столетия по влиянию западной попсы. Правда, телевидение уже в музыкальном плане турецкое. Взять хотя бы популярный тв-канал «Музыка». Но FM – сплошное засилье западных хитов или их реплик…
Короче, акцент на западные шаблоны потребления, на тотальную коммерционализация всего бытия, о чем упоминалось выше, секвестировали восточную тягу к вдумчивой созерцательности и мудрости.
Условные три «западных» процента Турции обрастут на текущих местных выборах серьезным «мясом». Этого электорального «мяска» добавит и ускорившаяся девальвация лиры. Она странным образом совпала с назначением нового зама в Госдепе Штатов. Тот уже, вроде, курировал тогда в ранге посла попытку госпереворота.
Плюс, Тайип Эрдоган уже заявил, что закончив эту каденцию, покинет политику. И тогда у страны замаячит нешуточный вызов — мобильное, «раскрученное» в сети, в сетевых пабликах и образовательных кластерах меньшинство сможет подмять «глубинное большинство». И это будет не только проблемой Турции. Союз тюркских государств – это ведь проект именно «глубинного большинства» целых восьми стран.
Это проект не только нового структурирования геополитического пространства, но пространства геовоенного – на базе общего военного альянса. Но армия – это последняя линия защиты. Первая линия принадлежит всецело культуре. Поэтому главное в этом масштабном проекте – геокультурное объединение с учетом общей религии и исторических традиций.
На кону стоит не только сама Турция, но и судьба громадного суб-региона, целой ойкумены. А в перспективе и всего мира или, по крайней мере, его полушария. Ведь от того, чьим союзником станет эта почти двухсотмиллионая территория с громадными ресурсами и исключительно важной логистикой, будет зависеть новый мировой порядок.
Дмитрий ВЫДРИН и
Саййид АБДУЛАЗИЗ ЮСУФ
Türk korosunun ana aryası: jeokültür, sadakat, kimlik,…
Herhangi bir ülkenin seçmenleri, özellikle de Batı standartlarına yönelenler paradoksal bir şekilde Doğulu bir kızın psikolojisini anımsatır. Her ikisi de hediyeleri sever. Ancak geçmişin gerçek hediyelerları, geleceğin hayali vaatlerinden daha az değerlidir.
Mevcut Türk hükümeti halkına eşi benzeri görülmemiş gerçek bir mucize yaşattı. Onun vesayeti altında ülke ekonomisi on yıl içinde dört kat büyüdü! Belki de dünya henüz böyle bir duruma tanıklık etmemiştir. Hükümetin kontrol kolu, askeri sınıftan sivil seçkinlere bu kadar kolay, neredeyse algılanamaz bir şekilde geçtiğini başka hiçbir yerde görmedik.
Ancak şu anda yerel seçimler yapılıyor ve artık kimse mevcut hükümetin erdemli eylemlerini hatırlamıyor. Ancak sadece en tembel insanlar onun hatalarından, gaflarından ve eksikliklerinden bahsetmiyor.
Nedir bu? Toplumsal çocuklaşma ve beceriksizlik mi? Toplumsal hafıza ve yurttaşlık bilinci eksikliği mi? İktidara karşı iç muhalefetinin ve dış kötü niyetlilerinin oyunları mı?
İşte, Türkiye’deki başlıca gazetelerin manşetlerine bakıyoruz. Ne ile ilgili yazıyor? Şubat-Mart aylarında enflasyonda yüzde 67 artış. Görevdeki Maliye Bakanı Mehmet Şimşek döneminde kumpir fiyatının 80 liradan 185 liraya yükselmesi. İktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) seçim anketlerindeki reytingi yüzde 35’in altına düşmesi. Merkez Bankası’nın sorunları ve yönetiminin halef selef olması. Ülke yönetiminin Gazze’deki duruma zayıf tepki vermesi…
Bu doğru! Ancak… Doğru olmayan şey, kimsenin neredeyse yüz milyonluk devletin orta sınıfının ne kadar iyi hale geldiğini yazmamasıdır.
Birkaç on yıl önce, her dört ya da beş ailede bir eski araba olurdu. Şimdi her ailede modern bir araba var. Hatta iki tane!
On yıl önce hiç kimse ülkenin kendi beşinci nesil savaş uçağına sahip olacağını hayal bile edemezdi. Bugün ise bu uçak Anadolu’nun geniş semalarında görünmek üzere.
Hiç kimse ülkenin zanaatkarların tabakladığı deri çağından yüksek teknolojili nükleer enerji endüstrisine sıçrayacağını hayal etmemişti. Ve ilk akım Akkuyu NGS’den şebekeye akmaya başladı bile.
Kimse Almanya’ya yerleşmiş milyonlarca Türk’ün daha önce gıpta ile bakılan AB vatandaşlığını giderek daha değer bulduğu Türk vatandaşlığı ile değiştireceğini düşünmemişti…
Ve işte burada “Türk pususu” dediğimiz şey başlıyor. Özünde basit bir gerçeğin ifadesi yatar — tüketim kültüne kendini kaptıran her zaman bu kültten yok olur. Ama buna daha sonra değineceğiz.
Birkaç on yıl önce, ülkenin başkanı aniden iki “konu” hakkında endişelenmeye başladı. Otoyollar ve park bankları. Pek çok kişi, geleneksel, bakımlı bir yol ağına sahip fakir bir ülkede neden yeni otoyolların inşa edilmesi gerektiğini merak etti. Ne de olsa Helladik dönemden kalma köprüler ve su kemerleri hala uçurumların üzerinde duruyordu.
İşin önemli noktası ise yol inşa etmenin uzman ve vasıflı işgücü yetiştirmenin en iyi yolu olmasıydı. Özellikle de zor şartlar çağında. Bir buldozer ya da ağır kamyon şoförü neredeyse anında bir tanka ya da zırhlı araç şoförü olarak görevlendirilebili. Teodolit (haritacılık) makinasını kullanan bir teknisyen de drone operatörü yapılabilir.
Görünüşe göre, Türklerin Kardeş Azarbaycan’a önerdiği bu yöntem son Karabağ çatışmasının sonucunu belirledi.
Kısacası, Türk ordusunun neredeyse bir anda Avrupa’nın en güçlü ordusu haline gelmesi tesadüf değildi.
Banklar konusu ise daha da ilginç. Sanki sihirli bir değnek değmiş gibi, bir gün şehir parklarında “konuşan banklar” ortaya çıktı. Oturun, bir düğmeye basın ve ünlü filozofların felsefi tezlerini, ikonik şairlerin şiirlerini, ünlü romanlardan alıntıları ve hatta denizin fısıltısını yerleşik hoparlörlerden dinleyin.
Asıl mesele şu ki, taktik konusunda Türk yöneticiler de siviller de askerler de ve adil vatandaşlarda her zaman iyi idiler, fakat strateji konusunda iyi oldukları pek söylenemez… Sorun şu ki, ülke genelinde ciddi bir temel kültür eksikliği vardı. Ama gün boyu ekskavatör kullanıp, sonrasında durgun güney akşamları kulaklarınızı harika Mevlana’dan beytler ve şiirlerle okşarsanız, işte o zaman el becerisi ile ruhsal derinlik, mesleki beceri ile manevi yetkinlik birleşir. Bu birleşime kültür denir.
İstanbul’un marjinal kenar mahallelerinde büyümüş olan Cumhurbaşkanı Erdoğan, gerçek kültürün değerini biliyor ve tanıyor. Hem barışçıl bir şekilde büyüyen bir ekonomiye hem de kazanan bir savaşa dönüştürülebilen ve “ne barış ne de savaş” adı altında bir yaşama hitap ediyor.
Ancak aynı anda iki sandalyede rahatça oturmaya çalışan herkes genellikle düşer.
Erdoğan bu konuda çok şanslı. O yıllar boyunca iki koltuğa rahatça yerleşmeyi başaran çok az sayıdaki dünya liderinden biri ve belki de tektir. Bu makalenin yazarlarından biri, ona farklı renkli gözlere sahip ünlü Van kedisini totemi yapmasını bile önerdi. Çünkü bu egzotik yaratık, bir gözüyle karada, diğer gözüyle ise su altında ünlü Van alabalığını avladığında çok iyi görebiliyor.
Türk lider, hem Batı’nın hem de Doğu’nun tüm sorunlarını mükemmel bir şekilde gördü. Dahası, her iki yoldan da en iyisini almaya ve en kötüsünü elemeye çalışan Türk Devletleri Örgütü’nü ayrı bir dünya olarak yarattı. Ancak bu sadece teoride böyledir. Gerçekte jeopolitik, şeytani bir öfkedir ve her zaman kuyumcu hassasiyeti gerektirir. Coğrafya kaderdir diye boşuna dememişler. Çoğu zaman bir kötü adamdır. Öte yandan kültür, her şeyin organik olarak karıştırılamayacağı karmaşık bir maddedir…
Kısacası Türk lider, ülkesinin ve kişisel kaderinin coğrafya tarafından belirlendiğinin farkında. Daha doğrusu, Doğu ve Batı arasındaki hassas dengeyi koruyarak ve temel metafizikle — kültürel gelenekler ile gerçek modernleşme arasındaki seçimi yaparak farkındalığını gösteriyor. Anlıyor. Ancak bize öyle geliyor ki, sanki bu dengeyi her zaman bulamıyor ve her zaman en iyi seçimi yapmıyor. Belki de denge duygusu onu hayal kırıklığına uğratıyor? Belki de metafiziğin bilgeliği için her zaman yeterli sabrı yoktur? Size kolay bir yol gösteren tavsiyelerde bulunmaya çalışacağız.
Yazarların etnik özellikleri nedeniyle tavsiyelerimizin şimdiden faydalı olacağını umuyoruz. Türkler, imparatorluğun çöküş döneminde stratejik planlama zevklerini bir ölçüde kaybetmişlerdir. Varoluş alanı daraldığında, kısmi ve kısa vadeli düşünen insanlar hayatta kalır.
Aksine Ruslar, idari dikey yapının hızla güçlendiği yıllar boyunca proaktif taktik zekalarını kaybetmişlerdir. Ancak, genişlemenin tutkulu aşamasına girdikten sonra, uzun menzilli “bulut” varlıklarını yönetme becerilerini korudular. Ve askeri durum bile bu eğilimi henüz değiştirmedi. Burada Oblomov Stoltz’u yener.
Ve Özbekler ilkinde inisiyatifi ele geçirmeyi yeteneğini başa ikincisinde ise Aksakal’ın uzun görüşlülüğünü gördüler.
İşte bu yöntemi kullanmaya çalışacağız.
Aynı zamanda, biz olmadan da yeterince tavsiyelerin olduğunu belirtmek gerekir. Bilge adam Leon Feuchtwanger’in dediği gibi, etrafta pek çok cevap var. Sadece hangileri olduğunu bilmemiz gerekiyor. Coğrafi olarak Türk topraklarının yüzde üçünün Avrupa’da, yüzde doksan yedisinin ise Asya’da olduğunu hatırlatıyor. Elbette bu jeopolitik bir referans değil, ancak dikkate almaya değer.
Yani, bu harika ülkenin jeopolitik dengesi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, basit bir sınıfın yerlisi, bir “derin millet” ideologu olarak, tüm faaliyetleriyle siyasetin dengesini çekirdek bölge lehine değiştirmeye çalıştı.
Din kendi içinde bir amaçtır ama aynı zamanda bir araçtır. Muhalefetin onun toplumu “Müslümanlaştırdığı” yönündeki suçlamaları doğru değildir. Aksine, lider geleneksel dini “sosyalleştiriyor” ya da “millileştiriyor”.
Ancak uzun yıllar ve hatta on yıllar boyunca ülkenin siyasi doktrini, bölgenin hayali “yüzde üçü” tarafından şekillendirildi. Ve elit kesimin Batı yanlısı bu kısmıyla flört etmek zorunda kalan cumhurbaşkanı, görünüşe göre onların potansiyelini ve etkisini hafife aldı. Özellikle de uluslararası ve askeri-politik ilişkiler, finans-bankacılık ve medya faaliyetleri alanında.
İşte, en başta buradan başlamalıydık! Diplomatik, askeri, mali ve enformasyon kümelerinde inançlı, samimi bir elitin oluşturulmasıyla! Ne de olsa temsilcilerinin çoğu hala, anlık kârın stratejik sonuçlardan daha önemli olduğu Batılı iş mantığı içinde yaşamaktadır. Blöfün samimiyetten daha karlı olduğu düşünülen ve tüketicileri yönetmenin, yaratıcıları yönetmekten daha kolay olduğuna inanılan bir mantıkla. Son olarak, sert yalanların “yumuşak güç” olarak bilinen mantıkla….
İkinci olarak, “turbo-kültür” üzerine doğru düzgün alınmış bir derste hem sabır hem de ölçek eksikti. Aynı “konuşan banklar” örneği açıklayıcıdır. Aylar sonra söküldüler ve sokak vandallarının neden olduğu ilk çizik ve yaralanmalardan sonra önemsiz ahşap banklarla değiştirildiler.
Büyük pedagog Anton Makarenko’yu hatırlamamak mümkün mü? Bir yetimhanede sokak çocuklarını yeniden eğitirken, yemek masalarına bembeyaz masa örtüleri serilmesini ve uygun masa ayarlarının yapılmasını söylemişti.
Evsiz çocuklar ilk başta alaycı bir şekilde onları lekeledi, yırttı, parçaladı, bıçakları ve çatalları dağıttı. Ama her seferinde masa örtüleri sabırla göz kamaştırıcı beyaz örtülerle değiştirildi ve tabaklar özenle yerleştirildi. Ve bu böyle devam etti! Ta ki tüm çocuklar basit yemeklerin bile yüksek bir servis kültürüyle daha lezzetli olduğunu öğrendiklerine kadar.
Eh, Türk yöneticilerin böyle bir sabrı yoktu. Ve iktidar yetkilileri tarafından hakim olunmayan bu kültür katmanı…. muhalefet için her zaman bir protesto kaynağı olacaktır.
Ve elbette bu bağlamda, sadece sabır, yani “kültürel derinlik” değil, aynı zamanda “kültürel genişlik” faktörü de son derece önemlidir. Örneğin geleneksel Osmanlı mimari kültürü henüz mimari tasarımda yaygın değildir. Türkler hızlı ve çok inşa ederler, ancak ulusal incelikleri göz ardı ederler, daha ziyade aceleci ve kozmopolittirler. Onlar Çinli değiller. Ama Çinliler bile birkaç mimari tasarım unsurunun yardımıyla, tam bir telaşsız otoktonluk hissi yaratır.
Ancak Hegel bile insan bilinci üzerindeki etkisi nedeniyle mimariyi “donmuş müzik” olarak adlandırmıştır. Gerçi Türkiye’nin müzik kültürü hala büyük ölçüde geçen yüzyılın seksenli yıllarında, Batı popundan etkilenmiş durumda. Doğru, televizyon zaten müzikal olarak Türk. En azından popüler TV kanalı “Müzik “i ele alalım. Ancak FM….. Batı hitleriyle ya da onların kopyalarıyla dolu.
Kısacası, yukarıda da belirtildiği gibi, Batılı tüketim kalıplarına, tüm varoluşun tamamen ticarileştirilmesine yapılan vurgu, Doğu’nun düşünceli tefekkür ve bilgelik özlemini bastırmıştır.
Türkiye’nin sözde yüzde üçlük “batılı” kesimi bu yerel seçimlerde ciddi bir “et” elde edecek. Liranın hızlanan devalüasyonu da bu seçim “etine” katkıda bulunacaktır. Bu gelişme, ABD Dışişleri Bakanlığı’na yeni bir yardımcının atanmasıyla garip bir şekilde aynı zamana denk geldi; öyle görünüyor ki bu kişi zaten büyükelçi rütbesiyle darbe girişimini denetliyordu.
Ayrıca, Tayyip Erdoğan bu temponun bitiminden sonra siyaseti bırakacağını açıkladı bile. İşte o zaman ülke ciddi bir meydan okumayla karşı karşıya kalacak: İnternette, çevrimiçi kamularda ve eğitim kümelerinde “tanıtılan” mobil bir azınlık, “derin çoğunluğu” bastırabilecek. Ve bu sadece Türkiye’nin sorunu olmayacaktır. Türk Devletleri Birliği, sekiz ülkenin “derin çoğunluğunun” bir projesidir.
Bu sadece jeopolitik alanın değil, aynı zamanda jeo-askeri alanın da -ortak bir askeri ittifak temelinde- yeni bir yapılandırılması projesidir. Ancak ordu savunmanın son hattıdır. İlk hat tamamen kültüre aittir. Dolayısıyla bu büyük ölçekli projede esas olan, ortak din ve tarihi gelenekleri dikkate alan jeo-kültürel birleşmedir.
Söz konusu olan sadece Türkiye’nin kendisi değil, aynı zamanda devasa bir alt bölgenin, bütün bir oikoumenin kaderi. Ve uzun vadede tüm dünyanın ya da en azından yarım kürenin. Sonuçta, yeni dünya düzeni, muazzam kaynaklara ve son derece önemli lojistiğe sahip yaklaşık 200 milyonluk bu bölgenin kimin müttefiki olacağına bağlı olacaktır.
Dmitry VIDRIN
Sayyid ABDULAZIZ YUSUF
Ваш комментарий будет первым